หน้าหนังสือทั้งหมด

การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
32
การพิจารณาอายตนะในธรรมวินัย
“ภิกษุในธรรมวินัยนี้พิจารณาเห็นดังนี้ว่า อย่างนี้รูป อย่างนี้ความเกิดขึ้น แห่งรูป อย่างนี้ความดับแห่งรูป อย่างนี้เวทนา อย่างนี้ความเกิดขึ้นแห่งเวทนา อย่างนี้ความดับแห่งเวทนา อย่างนี้สัญญา อย่างนี้ความ
ภิกษุในธรรมวินัยที่ให้ความสำคัญต่อการพิจารณาอายตนะทั้งภายในและภายนอก โดยวิเคราะห์ความเกิดขึ้นและดับของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เพื่อให้เข้าถึงความรู้ที่ตั้งอยู่บนสติ การรู้จักต่ออายตนะและสังโยชน์
โพชฌงค์และอริยสัจในพระพุทธศาสนา
33
โพชฌงค์และอริยสัจในพระพุทธศาสนา
4. โพชฌงค์ คือ รู้ชัดในขณะนั้นๆ ว่า โพชฌงค์แต่ละอย่าง คือ สติ ธัมมวิจยะ วิริยะ ปิติ ปัสสัทธิ สมาธิ และอุเบกขา โพชฌงค์แต่ละอย่างมีอยู่ในจิตใจตนหรือไม่ ที่ยังไม่เกิด เกิดขึ้นได้อย่างไร ที่เกิดแล้ว เจริญ
บทความนี้นำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับโพชฌงค์ 7 อย่าง ซึ่งประกอบด้วย สติ ธัมมวิจยะ วิริยะ ปิติ ปัสสัทธิ สมาธิ และอุเบกขา หัวข้อแต่ละหัวข้อได้ชี้ให้เห็นความสำคัญและการประยุกต์ใช้อย่างเป็นระบบเพื่อให้รู้ชัดในจ
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
34
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ทุกขสมุทัยอริยสัจเป็นไฉน ตัณหานี้ใด อันมีความเกิดอีก ประกอบด้วยนันทิราคะ เพลิดเพลินยิ่งนัก ในอารมณ์นั้นๆ คือ กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ทุกขนิโรธอริยสัจเป็น
เนื้อหานี้กล่าวถึงกัมมัฏฐานและการปฏิบัติที่สำคัญในพระไตรปิฎก โดยอธิบายถึงทุกขสมุทัยและทุกขนิโรธ การละตัณหา และวิธีการปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ในโลก มีการเน้นถึงการใช้ประสาทสัมผัสต่างๆ ในการเข้าถึง
สมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐานในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา
39
สมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐานในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา
บทที่ 2 สมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐานในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา ดังได้กล่าวไว้แล้วในบทที่ 1 ว่า กัมมัฏฐานเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการฝึกอบรมจิต เพื่อพัฒนา จิตใจให้สูงส่งขึ้น และกัมมัฏฐานนั้นเมื่อจัดแบ่งออกเ
บทที่ 2 นี้เน้นการศึกษาเกี่ยวกับสมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐาน ซึ่งเป็นการฝึกจิตเพื่อพัฒนาให้สูงส่งขึ้น โดยเฉพาะสมถกัมมัฏฐานซึ่งเน้นถึงความสงบของจิต การทำให้จิตไม่ฟุ้งซ่านและตั้งมั่น โดยการฝึกนี้มีวิธีการแล
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
43
การรวมจิตเป็นเอกัคคตาและฌานในสมาธิ
อาการของจิตเมื่อจะรวมเป็นเอกัคคตา จิตจะมีอาการตกวูบลง เหมือนตกจากที่สูง หรือตกลงไป ในเหว บางครั้งเหมือนการลงลิฟต์ แล้วจิตก็จะรวมตัวเป็นหนึ่ง ซึ่งบางคนเมื่อเกิดอาการเช่นนี้ขึ้นก็ตกใจ เพราะไม่รู้ว่าอะไร
อาการที่เกิดจากการรวมจิตเป็นเอกัคคตาจะทำให้ผู้ปฏิบัติตกใจได้เนื่องจากไม่เคยประสบมาก่อน แต่หากสามารถประคองจิตให้เป็นกลางจะทำให้จิตรวมเป็นหนึ่งได้ โดยมีองค์ฌานต่างๆ เกิดขึ้นตามมา ความสำคัญของเอกัคคตาคือ
การละกิเลสและพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
48
การละกิเลสและพระอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
7. อรูปราคะ คือ ความยินดีในอรูปฌาน หรือในอรูปภพที่จะพึงเข้าถึงได้ด้วยอรูปฌานนั้น 8. มานะ คือ ความถือตัวว่าเราดีกว่าเขา เสมอเขา เลวกว่าเขา เป็นต้น 9. อุทธัจจะ คือ ความฟุ้งซ่าน ซัดส่ายไปในอารมณ์ต่างๆ ไม
ในพระพุทธศาสนา การละกิเลสมีลำดับขั้น โดยแบ่งออกเป็นการละแบบสมุจเฉทปหาน ปฏิปัสสัทธิปหาน และนิสสรณปหาน ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาตนจากปุถุชนไปสู่พระอริยบุคคล เช่น พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหัน
การเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐานเพื่อการหลุดพ้น
49
การเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐานเพื่อการหลุดพ้น
จุดมุ่งหมายสูงสุดของการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน คือ การหลุดพ้นจากทุกข์ ถึงความเป็น พระอรหันต์และบรรลุมรรคผลนิพพาน 2.3 ความสัมพันธ์ของสมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐาน 2.3.1 สมถะและวิปัสสนาเป็นหลักปฏิบัติเพื่อการ
บทความนี้นำเสนอถึงจุดมุ่งหมายของการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐานที่มุ่งมั่นสู่การหลุดพ้นจากทุกข์ เพื่อการบรรลุนิพพานและพระอรหันต์ โดยมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างสมถะและวิปัสสนาที่ต้องทำควบคู่กันเพื่อการรู้
การแสดงพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า
51
การแสดงพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า
ในการแสดงพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า ก็มีผลแห่งการปฏิบัติของผู้ฟังธรรมที่ชี้ให้เห็นถึง ลักษณะของการปฏิบัติที่เป็นไปตามขั้นตอนคือ ได้ผลคือใจหยุดนิ่งเป็นสมาธิแล้ว จึงใช้สมถะเป็นบาทเพื่อ เจริญวิปัสสนาต่อไ
ในการแสดงพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า มีผลของการปฏิบัติของผู้ฟัง ธรรมที่ถูกแสดงมีความเชื่อมโยงกับการปฏิบัติทั้งสมถะและวิปัสสนา โดยมีประสบการณ์จากพระยสกุลบุตรที่แสดงให้เห็นถึงการเจริญสมาธิและการเห็นอริยส
คุณธรรม 7 ประการของกัลยาณมิตร
81
คุณธรรม 7 ประการของกัลยาณมิตร
มีมารยาทงาม ทำให้ใครๆ เห็นก็รู้สึกรัก ประดุจพระจันทร์วันเพ็ญ ชุ่มเย็นชวนมอง 2. ครุ หมายถึง บุคคลผู้ที่น่าเคารพ น่าเกรงใจ เพราะมีศีล สมาธิและการถือธุดงค์ มีความ อ่อนน้อมถ่อมตน วางตัวได้เหมาะสม เป็นที่พ
บทความนี้นำเสนอถึงคุณธรรม 7 ประการที่สำคัญของกัลยาณมิตร ซึ่งรวมถึงความเคารพ, การมีศีลและสมาธิ, การอบรมผู้เรียน, การอดทนต่อคำตักเตือน, การสอนธรรมะ, ความมั่นคงในธรรม และการไม่ชักนำไปในทางเสื่อม สิ่งเหล่
กสิณ: หลักปฏิบัติในการเจริญสมาธิ
14
กสิณ: หลักปฏิบัติในการเจริญสมาธิ
บทที่ 1 กสิณ 10 ในเรื่องของปฏิบัติสมถกัมมัฏฐาน ได้เคยกล่าวถึงอารมณ์ของกัมมัฏฐาน 7 หมวดไว้แล้ว ในวิชาสมาธิ 5 สำหรับในบทเรียนนี้ นักศึกษาจะได้ศึกษารายละเอียดและวิธีการปฏิบัติของ กัมมัฏฐานหมวดแรกที่ชื่อว
บทที่ 1 ของหนังสือเน้นความสำคัญของกสิณในพระพุทธศาสนา เป็นวิธีปฏิบัติที่สามารถนำไปสู่การเข้าถึงฌานที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้สอนไว้ โดยระบุวิธีการเจริญกสิณที่ผู้ปฏิบัติต้องเข้าใจและปฏิบัติตามอย่างถูกต้อง
การเจริญกสิณและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
15
การเจริญกสิณและอภิญญาในพระพุทธศาสนา
2. ผู้หนึ่งย่อมรู้ชัดซึ่งอาโปกสิณทั้งเบื้องบน เบื้องต่ำ เบื้องขวาง ในทิศน้อยทิศใหญ่ หาประมาณมิได้ 3. ผู้หนึ่งย่อมรู้ชัดซึ่งเตโชกสิณทั้งเบื้องบน เบื้องต่ำ เบื้องขวาง ในทิศน้อยทิศใหญ่ หาประมาณมิได้ เบื้
การเจริญกสิณเป็นวิธีการที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงใช้สอนพระสาวกเพื่อให้ได้บรรลุธรรมและอภิญญา โดยสามารถรู้ชัดในกสิณต่างๆ ได้แก่ อาโป, เตโช, วาโย, นีล, ปีต, โลหิต, โอทาต, อากาศ, และวิญญาณ รวมถึงทิศทั้งเบื
ความหมายและการปฏิบัติกสิณในพระพุทธศาสนา
17
ความหมายและการปฏิบัติกสิณในพระพุทธศาสนา
“แต่ยังมีอีกพวกหนึ่ง กล่าวยืนยันวิญญาณกสิณของอัตตามีสัญญาชนิดใดชนิดหนึ่ง เหล่านี้ ที่เป็นไปล่วงชนิดทั้ง 7 ว่า หาประมาณมิได้” ข้อความเช่นนี้ทำให้ทราบว่า การปฏิบัติกสิณเป็นที่ยอมรับกันว่าเป็นหลักปฏิบัติ
การปฏิบัติกสิณได้รับการยอมรับว่าเป็นพื้นฐานสำคัญของนักบวชในสมัยก่อนพระพุทธศาสนา และมีคุณสมบัติช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าถึงอิทธิฤทธิ์และอภิญญาได้ แต่การปฏิบัติกสุณนี้แตกต่างจากการปฏิบัติในพระพุทธศาสน
การศึกษาเกี่ยวกับฌานและการฝึกสมาธิ
27
การศึกษาเกี่ยวกับฌานและการฝึกสมาธิ
ที่จะเที่ยวไปบนภูเขาอันขรุขระ ฉันใด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกัน ภิกษุบางรูปใน ธรรมวินัยนี้เป็นคนโง่ ไม่ฉลาด ไม่รู้จักเขต ไม่เข้าใจเพื่อสงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุ ปฐมฌาน มีวิตกวิจาร มีป
ในเอกสารนี้ได้กล่าวถึงการซึ่งมีความสำคัญต่อการบรรลุฌาน โดยเน้นถึงความระมัดระวังและความเข้าใจต่อสถานที่ที่ถูกต้องในการฝึก สมาธิ และการสร้างความมั่นคงในปฐมฌาน นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึง 7 อย่างที่ควรหลีกเล
ปัญญาและสัมปชัญญะในธรรมวินัย
29
ปัญญาและสัมปชัญญะในธรรมวินัย
ฉันนั้นเหมือนกัน ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุบางรูปในธรรมวินัยนี้เป็นผู้เขลา ไม่ฉลาด เฉียบแหลม ย่อมพิจารณาเห็นกายในกายอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌา และโทมนัสในโลกเสีย เมื่อเธอพิจารณาเห็นกายในก
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของปัญญาและสัมปชัญญะในหมู่ภิกษุในธรรมวินัย ซึ่งเน้นการพิจารณากายในกาย เวทนาในเวทนา และธรรมในธรรม โดยเปรียบเทียบกับพ่อครัวผู้ฉลาด รู้จักตรวจสอบรสชาติของอาหาร ส่งผลให้ภิกษุผู้ม
การเจริญอนุสติ 6 เพื่อการพัฒนาจิตใจ
39
การเจริญอนุสติ 6 เพื่อการพัฒนาจิตใจ
1. เป็นแนวทางที่ใช้สำหรับทำจิตให้มีความยินดีในเมื่อจิตตกเป็นเหยื่อของความทุกข์ และเพื่อที่จะก่อให้เกิดวิปัสสนาเมื่อปฏิบัติก้าวหน้ายิ่งขึ้นไป 2. เป็นเครื่องป้องกันอันตรายต่าง ๆ ซึ่งอาจเกิดขึ้นเมื่อนักป
อนุสติ 6 ประการเป็นแนวทางที่ช่วยให้จิตใจมีความยินดีและสามารถป้องกันอันตราย นอกจากนี้ยังช่วยส่งเสริมศรัทธาและทำให้จิตใจสงบ ยิ่งไปกว่านั้น พระอริยสาวกที่เจริญอนุสตินี้จะสามารถรู้จักอรรถธรรมได้อย่างชัดเจ
ความหมายของอนุสติในพระพุทธศาสนา
40
ความหมายของอนุสติในพระพุทธศาสนา
คำว่าความอยากนี้ เป็นชื่อของเบญจกามคุณ สัตว์บางพวกในโลกนี้ ทำพุทธานุสติแม้นี้ให้เป็น อารมณ์ ย่อมบริสุทธิ์ได้ด้วยประการฉะนี้” จากพุทธพจน์ดังกล่าวทำให้เห็นว่า อนุสติทั้ง 6 ประการนี้เป็นข้อปฏิบัติของพระอ
อนุสติคือการตามระลึกถึงธรรมอันเป็นที่ตั้งแห่งสติในพระพุทธศาสนา โดยมีเป้าหมายในการพัฒนาจิตให้บริสุทธิ์และสามารถเข้าถึงพระนิพพานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผ่านการฝึกฝน 6 อนุสติที่ช่วยเพิ่มพูนความเข้าใจและควา
มรณานุสติ: การระลึกถึงความตาย
74
มรณานุสติ: การระลึกถึงความตาย
บทที่ 3 มรณานุสติ อารมณ์ของกัมมัฏฐานหมวดอนุสติได้เคยกล่าวไว้แล้วในบทเรียนที่ผ่านมา สำหรับใน บทเรียนนี้ จะได้กล่าวถึงมรณานุสติ ซึ่งเป็นหนึ่งในอนุสติที่สำคัญประการหนึ่ง 3.1 ความเป็นมา มรณานุสติ หรือมรณั
บทที่ 3 สำรวจมรณานุสติหรือการระลึกถึงความตาย ซึ่งเป็นหนึ่งในอนุสติที่สำคัญในการปฏิบัติกัมมัฏฐาน การเจริญมรณานุสติมีผลมากในทางธรรม โดยในพระไตรปิฎกได้กล่าวถึงว่า การเจริญมรณานุสติจะทำให้บุคคลมีอานิสงส์ม
ธรรมชาติของความตายและชีวิต
79
ธรรมชาติของความตายและชีวิต
ทั้งน้อย และประกอบด้วยทุกข์ สัตว์ทั้งหลายผู้เกิดแล้ว จะไม่ตายด้วย ความพยายามอันใด ความพยายามอันนั้นไม่มีเลย แม้อยู่ได้ถึงชรา ก็ต้องตายเพราะสัตว์ทั้งหลายมีอย่างนี้เป็นธรรมดา ผลไม้สุกงอมแล้ว ชื่อว่าย่อม
เนื้อหานี้พูดถึงความจริงอันไม่อาจหลีกเลี่ยงของความตายที่มาพร้อมกับการเกิด สัตว์ทั้งหลายทั้งเด็กและผู้ใหญ่ย่อมต้องเผชิญกับมรณะซึ่งเปรียบเสมือนเพชฌฆาตที่รอคอยที่จะกำจัดชีวิต ความเพลิดเพลินในสมบัติจะสิ้น
ความตายและธรรมชาติของชีวิต
80
ความตายและธรรมชาติของชีวิต
อีกนัยหนึ่ง ความไม่มีโรคแม้ทั้งปวง ย่อมมีความเจ็บไข้เป็นที่สุด ความเป็นหนุ่มสาว ทั้งปวงมีความแก่เป็นที่สุด ความเป็นอยู่ทั้งปวงมีความตายเป็นที่สุด โลกสันนิวาสทั้งปวง ถูกความเกิดติดตาม ถูกความแก่ชราไล่ต
ในบทนี้มีการพูดถึงความไม่มีโรค ความแก่ และความตายที่ทุกชีวิตต้องเผชิญ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงความตายว่าเป็นวิบัติสูงสุด ซึ่งไม่มีใครหลีกหนีได้ แม้พระเจ้าหรือเศรษฐีก็ย่อมประสบอำนาจของความตาย การเตือน
การระลึกถึงความตายและอายุทุพพลโต
83
การระลึกถึงความตายและอายุทุพพลโต
สัตว์มีพิษ เช่นงูและแมลงป่อง ฉันนั้น อุปมาดังอาวุธทั้งหลายมีลูกศร หอกแทง หอกซัด และ ก้อนหินเป็นต้น ที่บุคคลซัดมาจากทิศทั้งหลายให้ตกลงที่เป้า อันเขาตั้งไว้ตรงสี่แยกของ ถนนใหญ่ฉันใด แม้อุปัทวะทั้งปวงก็ต
เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาอันตรายจากสัตว์มีพิษ เช่น งูและแมลงป่อง ที่อาจเป็นสาเหตุให้เกิดความตาย พร้อมกับการระลึกถึงความอ่อนแอของอายุที่ผูกพันกับการหายใจ และการเดินทางของอิริยาบถในชีวิตมนุษย์ ทั้งนี้ส